Qatif trong nhiều thế kỷ có chức năng là điểm mậu dịch quan trọng nhất tại các quốc gia Ả Rập vùng Vịnh. Thuật ngữ Qatif bắt nguồn từ một âm có nghĩa là "thu hoạch" hoặc "ngũ cốc", thể hiện lịch sử nông nghiệp trong quá khứ của khu vực.

Khu vực ốc đảo lịch sử có bằng chứng khảo cổ học về việc định cư lần đầu từ khoảng 3500 TCN. Địa phương từng được biết đến dưới các tên gọi khác như Al-Khatt (الخَطّ). Cho đến trước khi Đế quốc Ottoman bắt đầu cai trị vào thế kỷ XVIII, Qatif thuộc vùng lịch sử gọi là Bahrain cùng với Al-Hasa và quần đảo Bahrain hiện nay.

Năm 899, giáo phái Qarmat chinh phục khu vực gồm các ốc đảo Qatif và Al-Hasa. Họ tự tuyên bố độc lập và cai trị từ al-Mu'miniya gần Hofuf ngày nay cho đến năm 1071.[2] Vương triều Buyid tại miền tây Ba Tư tấn công Qatif vào năm 988. Từ năm 1071 đến năm 1253, Vương triều Uyunid cai trị khu vực, ban đầu là từ thành phố "al-Hasa" (tiền thân của Hofuf ngày nay) và về sau là từ Qatif. Năm 1253, Vương triều Usfurid khởi nghĩa từ Al-Hasa và cai trị trong cuộc đấu tranh với Hormuz nhằm kiểm soát bờ biển. Có lẽ là vào khoảng thời gian này, Qatif trở thành một cảng lớn cho đại lục, vượt qua 'Uqair về tầm quan trọng đối với mậu dịch và do đó trở thành thủ đô của Usfurid.[2]

Ibn Battuta đến năm Qatif vào năm 1331 và nhận thấy đây là một thành phố lớn và thịnh vương, cư dân là các bộ lạc Ả Rập được ông mô tả là "tín đồ Shia cực đoan".[3] Quyền lực thay đổi vào năm 1440 sang tay Vương triều Jabrid từ ốc đảo Al-Hasa. Năm 1515, người Bồ Đào Nha chinh phục Hormuz và đánh bại Qatif vào năm 1520, giết người cai trị của Jabrid là Muqrin ibn Zamil.[2] Người cai trị tại Basra mở rộng quyền lực của mình đến Qatif vào năm 1524 song cuối cùng vào năm 1549 thì Đế quốc Ottoman đoạt quyền kiểm soát toàn khu vực, họ xây các thành trì tại Qatif[4] và 'Uqair, song họ không thể đẩy lui người Bồ Đào Nha khỏi đảo Bahrain.[2] Năm 1680, Al Humayd của bộ lạc Banu Khalid chiếm hai doanh trại yếu kém của Ottoman tại Hofuf. Trong một trận đánh tại Ghuraymil, phía nam của Qatif, Banu Khalid mất quyền lực về tay "Nhà nước Saud thứ nhất" vào năm 1790. Năm 1818, nhà nước Saud bị tiêu diệt trong Chiến tranh Ottoman-Saudi, quân Ai Cập dưới quyền Ibrahim Pasha nắm quyền kiểm soát Hofuf, song đến năm sau thì họ trở về bờ biển phía tây. Đến năm 1913, Ibn Saud thiết lập quyền cai trị của Nhà Saud với toàn bộ vùng Đông.[cần dẫn nguồn]